ปราสาทพระวิหาร (ทางขึ้นต้องผ่านด่านศรีสะเกษ ซึ่งศาลโลกได้ตัดสินให้ “ตัวปราสาท” อยู่ภายใต้อธิปไตยของกัมพูชา และกำลังมีกรณีพิพาทพื้นที่ทับซ้อน 4.6 ตารางกิโลเมตร) ประกอบด้วยหมู่เทวาลัยและปราสาทหินจำนวนมาก เทวาลัยหรือปราสาทหินแห่งแรกสร้างขึ้นเมื่อต้นคริสต์ศตวรรษที่ 9 ในรูปแบบศิลปะของปราสาทบันทายศรี แต่โครงสร้างส่วนใหญ่ของปราสาทสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 (มีพระนามจารึกที่โคปุระ (ซุ้มประตู) ชั้นที่ 2 ว่า “สูรยวรรมเทวะ” และปีที่สร้างแล้วเสร็จในสมัยของพระองค์ตามจารึกคือ พ.ศ. 1581 ) และสุริยวรมันที่ 2 ในครึ่งแรกของศตวรรษที่ 11 และ ศตวรรษที่ 12 ตามลำดับ ในปัจจุบันนี้ปราสาทหลงเหลือแต่เพียงซากปรักหักพัง แต่ทว่ายังมีอาคารปราสาทเหลืออยู่อีกหลายแห่ง
ปราสาทพระวิหารมีลักษณะแผนผังที่ใช้แกนเป็นหลัก โดยจัดวางผังหันไปทางทิศเหนือ (แนวเหนือ-ใต้) ซึ่งแตกต่างจากปราสาทอื่นๆ ซึ่งตามปกติที่มักจะหันหน้าไปทางทิศตะวันออก นอกจากถูกกำหนดโดยภูมิศาสตร์แล้ว น่าจะเกิดจากปัจจัยอื่นที่แสดงถึงความสัมพันธ์กับดินแดนเขมรสูง(ดินแดนอีสานใต้ของไทย) ตัวปราสาทประธานเป็นจุดศูนย์กลางล้อมรอบด้วยระเบียงคดทั้งสี่ด้าน การวางผังที่กำหนดตำแหน่งอาคารมีความสมบูรณ์ลงตัวตั้งแต่แรกเริ่มของการก่อสร้าง โดยไม่มีการแก้ไขต่อเติมบริเวณลานชั้นในภายหลัง วัสดุตัวปราสาทสร้างด้วยหินทราย และหินดาน โดยนำก้อนศิลาทรายซึ่งตัดเป็นแท่งสี่เหลี่ยมขนาดไล่เลี่ยกันวางซ้อนกันขึ้นไปตามรูปผังที่กำหนดไว้ โดยอาศัยน้ำหนักของแท่งศิลาทรายแต่ละก้อนกดทับกันเพียงอย่างเดียว มีส่วนยึดจะใช้เมื่อจำเป็นเท่านั้น (ภาพที่ 3 นี้ คือ หน้าผา หรือจุดปลายสุดของยอดเขา ที่ตำแหน่งนี้ เราจะมองเห็น ประเทศกัมพูชา (เขมรต่ำ) ได้สุดลูกหูลูกตา)
สำหรับคุณครูที่ต้องการนำนักเรียนเข้าชมช่วงนี้ คงต้องบอกว่า เป็นไปไม่ได้เลยครับ ที่จริงก็เป็นไปไม่ได้มาเกือบสิบปีแล้ว แต่มีสถานที่แห่งหนึ่งที่จะขอแนะนำ คือ ปราสาทพระวิหาร แบบจำลอง ที่เมืองโบราณ จังหวัดสมุทรปราการ ผมเคยไปชมมาแล้ว ยอมรับว่า ออกแบบได้สมจริง และสมบูรณ์กว่ามาก อลังการทั้งความงามและความรู้สึกในคุณค่า คุณครูจะได้ถือโอกาสได้สอนประวัติศาสตร์ เรื่องการเสียอธิปไตยเหนือเขาพระวิหาร และการถูกรุกรานจากฝรั่งเศส ชาติมหาอำนาจที่ทำให้ สยาม ต้องยอมยกดินแดนจำนวนมาก รวมถึงส่งผลต่อกรณีพื้นที่ทับซ้อนระหว่างไทย-กัมพูชา มาจนทุกวันนี้
ขอบคุณภาพประกอบจาก : http://www.nathoncity.com/upload/pics/23_175419_93.jpg, เว็บประชาไทย
