แนวปฏิบัติวันคล้ายวันสถาปนาคณะลูกเสือแห่งชาติ ระดับเขตพื้นที่การศึกษา มีดังนี้
1. กองลูกเสือ เนตรนารี จากสถานศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษาตั้งแถวในสนาม
2. -ประธาน (ผู้อำนวยการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา) มาถึง และขึ้นยืนบนแท่นเคารพ
-ผู้บังคับขบวนสวนสนามสั่ง “ลูกเสือ – ตรง” “ทำความเคารพผู้อำนวยการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา” “ตรงหน้า, ระวัง วันทยา – วุธ”
-วงดุริยางค์ลูกเสือบรรเลงเพลงมหาฤกษ์ จบเพลงมหาฤกษ์
-ผู้บังคับขบวนสวนสนามสั่ง “เรียบ – อาวุธ” (ทุกคนยังคงยืนอยู่ในท่าตรง)
3. -ประธานเดินไปหน้าโต๊ะหมู่ที่ตั้งพระบรมฉายาลักษณ์พระประมุขคณะลูกเสือแห่งชาติ ถวายความเคารพ (วันทยหัตถ์)
-ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “ลูกเสือ, ถวายความเคารพแด่พระประมุขคณะลูกเสือแห่งชาติ”, “ตรงหน้า , ระวัง”
-ประธานเปิดกรวยดอกไม้ถวายราชสักการะ เสร็จแล้ว ถอยหลัง 1 ก้าว ถวายความเคารพ (วันทยหัตถ์) ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “วันทยา – วุธ”
-วงดุริยางค์ลูกเสือบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี จบเพลงสรรเสริญพระบารมี ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “เรียบ – อาวุธ” “ ตามระเบียบ , พัก”
4. ประธานขึ้นยืนบนแท่นเคารพ รองผู้อำนวยการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษากล่าวรายงานกิจการลูกเสือในรอบปี
5. ประธานมอบโล่แก่ผู้มีอุปการคุณ หรือเกียรติบัตรแก่ผู้บังคับบัญชาลูกเสือดีเด่น หรือเข็มลูกเสือบำเพ็ญประโยชน์แก่ลูกเสือ
6. ผู้ตรวจการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา นำลูกเสือทบทวนคำปฏิญาณ
“ลูกเสือสำรอง กล่าวคำปฏิญาณตามข้าพเจ้า” (ทุกคนแสดงรหัส ลูกเสือสำรองทำวันทยหัตถ์ ขณะทบทวนคำปฏิญาณให้ประธานหันหน้าไปยังโต๊ะหมู่ที่ตั้งพระบรมฉายาลักษณ์และแสดงรหัส)
“ข้าสัญญาว่า /
ข้อ 1 / ข้าจะจงรักภักดีต่อชาติ / ศาสนา / พระมหากษัตริย์ /
ข้อ 2 / ข้าจะยึดมั่นในกฎของลูกเสือสำรอง / และบำเพ็ญประโยชน์ต่อผู้อื่นทุกวัน” / (ทุกคนลดมือลง อยู่ในท่าตรง)
“ลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ ลูกเสือวิสามัญ (ถ้ามี) และเนตรนารี (ถ้ามี) กล่าวคำปฏิญาณตามข้าพเจ้า” (ทุกคนแสดงรหัส ลูกเสือสำรอง ทำวันทยหัตถ์)
“ด้วยเกียรติของข้า / ข้าสัญญาว่า /
ข้อ 1 / ข้าจะจงรักภักดีต่อชาติ / ศาสนา / พระมหากษัตริย์ /
ข้อ 2 / ข้าจะช่วยเหลือผู้อื่นทุกเมื่อ /
ข้อ 3 / ข้าจะปฏิบัติตามกฎของลูกเสือ” /
(ทุกคนลดมือลง อยู่ในท่าตรง)
7. -ประธานให้โอวาท จบคำให้โอวาท ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “ตรงหน้า, ระวัง วันทยา – วุธ”
-วงดุริยางค์ลูกเสือบรรเลงเพลงมหาฤกษ์ จบเพลงมหาฤกษ์ ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “เรียบ – อาวุธ” (ทุกคนในสนามยังคงยืนอยู่ในท่าตรง)
8. แตรเดี่ยวเป่าให้สัญญาณเตรียมสวนสนาม 2 ครั้ง ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “ลูกเสือเตรียมสวนสนาม” “แบก – อาวุธ”
9. แตรเดี่ยวเป่าให้สัญญาณหน้าเดิน 2 ครั้ง ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “เลี้ยวขวา, หน้า – เดิน”
10. ขบวนลูกเสือ-เนตรนารี เดินสวนสนาม
-เมื่อถึงธงที่ 1 สีเหลือง (ธงเตรียมทำความเคารพ) รองผู้กำกับลูกเสือ สั่ง “ระวัง” (การสั่งให้ตกเท้าขวา)
-ก่อนถึงธงที่ 2 สีแดง (ธงทำความเคารพ) 2 ก้าว รองผู้กำกับลูกเสือ สั่ง “แลขวา – ทำ” (การสั่งให้ตกเท้าขวาเสมอ)
-เมื่อตับใดผ่านธงที่ 3 สีเขียว (ธงเลิกทำความเคารพ) ให้เลิกทำความเคารพ
11. ขบวนลูกเสือ-เนตรนารี เดินกลับเข้าสู่ที่ตั้งในสนาม และอยู่ในท่าพักตามระเบียบ
12. ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่งลูกเสือทำความเคารพประธานในพิธี “ตรงหน้า, ระวัง วันทยา – วุธ” วงดุริยางค์ลูกเสือบรรเลงเพลงมหาฤกษ์
13. จบเพลงมหาฤกษ์ ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “เรียบ – อาวุธ”
14. ประธานเดินทางกลับ
15. ผู้บังคับขบวนสวนสนาม สั่ง “แยก”
การทำความเคารพผู้อำนวยการลูกเสือ ผู้เป็นประธานในพิธีสวนสนาม
1. เวลาอยู่กับที่ถือป้ายทั้งสองมือ คือมือขวากำคันป้ายชิดแผ่นป้าย มือซ้ายกำต่อลงมาชิดมือขวาโคนคันป้ายจรดพื้นตรงหน้ากึ่งกลางระหว่างปลายเท้าทั้งสอง เวลาทำความเคารพขณะอยู่กับที่ผู้ถือป้ายทำท่าตรงเท่านั้น
2. เวลาเคลื่อนที่ ให้ถือป้าย โดยมือขวาจับคันป้าย ในลักษณะคว่ำมือ โดยใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางจับที่สำหรับจับ (ถ้ามี) ถ้าไม่มีที่สำหรับจับ ก็ให้โคนคันป้ายวางอยู่บนอุ้งมือขวา โดยหันฝ่ามือเข้าหาตัว แขนขวาเหยียดตรงแนบลำตัว มือซ้ายจับคันป้ายในแนวเสมอไหล่ขวา และตั้งได้ฉากกับลำตัว หันหน้าป้ายไปข้างหน้า
3. การทำความเคารพในขณะเดินสวนสนาม ให้ถือป้ายตามปกติ ตามองตรงไปข้างหน้าขนานกับพื้น (ไม่ต้องสะบัดหน้าไปยังประธานในพิธี) แต่ให้หันหน้าป้ายเข้าหาประธานในพิธีก่อนที่จะถึงธงที่ 1 ประมาณ 20 ก้าวและหันป้ายกลับที่เดิม เมื่อผ่านพ้นธงที่ 3 แล้ว
ข. การทำความเคารพของผู้ถือธงประจำกองลูกเสือ
1. เวลาอยู่กับที่ให้ผู้ถือธงอยู่อยู่ในท่าตรงและหย่อนเข่าขวา ถือธงด้วยมือขวา โคนคันธงจรดกับพื้นประมาณโคนนิ้วก้อยเท้าขวา คันธงแนบกับลำตัวอยู่ร่องไหล่ขวา เวลาทำความเคารพ ให้ผู้ถือธงทำความเคารพด้วยท่าธงติดต่อกันไป โดยอาศัยคำสั่งว่า “ตรงหน้า,ระวัง” ดังนี้
1.1 ให้ผู้ถือธงใช้มือซ้ายไปจับคันธงชิดมือขวาและเหนือมือขวา แล้วใช้มือซ้ายยกคันธงขึ้นมาในแนวตรงเสมอไหล่ขวา ข้อศอกซ้ายตั้งเป็นมุมฉากกับลำตัว มือขวายังคงเหยียดตรง และจับคันธงไว้ แล้วทำกึ่งขวาหัน เมื่อได้ยินคำว่า “วันทยา – วุธ” (วงดุริยางค์ลูกเสือบรรเลงเพลงมหาฤกษ์)
1.2 ค่อยๆ ลดปลายคันธงลงไปทางไหล่ซ้ายอย่างช้าๆ ตามจังหวะของเพลง พร้อมกับเลื่อนมือซ้ายที่กำคันธงอยู่ทางแนวไหล่ขวา มาทางด้านไหล่ซ้าย โดยการลดข้อศอกซ้ายลงแนบลำตัว จนคันธงอยู่ในแนวขนานกับพื้น มือซ้ายอยู่เสมอแนวไหล่ซ้ายห่างจากตัวเล็กน้อย มือขวาจับคันธงยกขึ้น จนแขนขวาเหยียดตรงไปทางขวามือตามคันธง และให้คันธงวางอยู่บนร่องระหว่างนิ้วหัวแม่มือ และนิ้วชี้ของมือขวา (เมื่อเพลงบรรเลงไปได้ครึ่งเพลง)
1.3 ครั้นแล้วให้ยกปลายคันธงกลับขึ้นช้าๆให้ได้จังหวะเช่นเดียวกับขาลงโดยใช้มือขวากดโคนคันธงลงจนคันธงตั้งตรง และแขนขวาแนบลำตัว ข้อศอกซ้ายตั้งเป็นมุมฉากกับลำตัว เมื่อเพลงบรรเลงจบลง
1.4 เมื่อได้ยินคำสั่ง “เรียบ” ให้ทำกึ่งซ้ายหันกลับ และเมื่อได้ยินคำสั่ง”อาวุธ” ให้ลดคันธงลงจรดพื้นข้างนิ้วก้อยเท้าขวา นำมือซ้ายกลับลงข้างลำตัวและยืนอยู่ในท่าตรง
2. เวลาเคลื่อนที่ ให้แบกธงด้วยบ่าขวา ยกธงขึ้นด้วยมือขวาและใช้มือซ้ายช่วย นำคันธงขึ้นพาดบนบ่าขวา ต้นคันธงเฉลียงลงเบื้องล่าง ข้อศอกขวาทำมุม 90 องศากับลำตัวแล้วลดมือซ้ายกลับมาอยู่ที่เดิม
3. การทำความเคารพในขณะเดินสวนสนามให้ปฏิบัติ ดังนี้
– เมื่อถึงธงที่ 1 สีเหลือง (ธงระวัง) ให้ลดธงลงจากท่าแบกมาแนบลำตัว โดยการเหยียดแขนขวาให้ตึง คันธงตั้งตรง มือขวากำคันธง ยกมือซ้ายมาจับคันธงในแนวไหล่ซ้าย ยกข้อศอกซ้ายให้ตั้งได้ฉากกับลำตัว
– เมื่อถึงธงที่ 2 สีแดง (ธงทำความเคารพ) ให้เหยียดแขนซ้ายตรงออกไปข้างหน้า มือซ้ายกำคันธงไว้ ให้คันธงเอนไปข้างหน้าประมาณ 45 องสา มือขวาแนบลำตัว ตาแลตรงไปข้างหน้า ขนานกับพื้น
– เมื่อผ่านธงที่ 3 สีเขียว (ธงเลิกทำความเคารพ) ให้ยกธงขึ้นมาอยู่ในท่าแบกธงตามเดิม และลดมือซ้ายลงแกว่งแขนตามปกติ
ค. การทำความเคารพของลูกเสือในขณะเดินสวนสนาม
ด้านหน้าปะรำพิธี จะมีธงเป็นเครื่องหมายอยู่ 3 ธง ธงที่ 1 สีเหลือง คือธงเตรียมเคารพ ธงที่ 2 สีแดง คือธงเคารพ และธงที่ 3 สีเขียว คือ ธงเลิกทำความเคารพ
1. ก่อนถึงธงที่ 1 ลูกเสือในแถวเมื่อได้ยินรองผู้กำกับสั่ง “ระวัง” ให้ลูกเสือทุกคนตบเท้าอย่างเข้มแข็ง ก่อนถึงธงที่ 2 เมื่อได้ยินรองผู้กำกับสั่ง “แลขวา – ทำ” ให้ลูกเสือทุกคนสะบัดหน้าไปทางขวา ยกเว้นคนที่ขวาสุดของแถวไม่ต้องสะบัดหน้า คงมองตรงไปข้างหน้าขนานกับพื้น ลูกเสือที่มีไม้พลองหรือไม้ง่าม เวลาสะบัดหน้าต้องแกว่งแขนด้วย ส่วนลูกเสือที่ไม่มีไม้พลองหรือไม้ง่าม เวลาสะบัดหน้าแขนทั้ง 2 ข้างไม่แกว่ง
หมายเหตุ : ลูกเสือเมื่อได้ยินคำสั่ง “แลขวา – ทำ” ลูกเสือทุกคนต้องทำ (ยกเว้นคนขวาสุด) ถึงแม้จะยังไม่ถึงธงที่ 2 ก็ตาม เมื่อถึงธงที่ 3 ตับใดผ่านก่อนก็ให้สะบัดหน้ากลับโดยพร้อมเพรียงกัน
2. -ผู้บังคับบัญชาลูกเสือที่ไม่มีไม้ถือ เมื่อถึงธงที่ 2 ให้ทำวันทยหัตถ์พร้อมกับสะบัดหน้าไปทางขวา แขนไม่แกว่ง จนผ่านธงที่ 3 จึงสะบัดหน้ากลับ และเดินแกว่งแขนตามปกติ
-ผู้บังคับบัญชาลูกเสือที่มีไม้ถือ ให้เดินท่าบ่าอาวุธ เมื่อถึงธงที่ 1 ให้ยกไม้ถือขึ้นมาเสมอปาก ห่างจากปากประมาณ 1 ฝ่ามือ แขนซ้ายยังคงแกว่งอยู่ เมื่อถึงธงที่ 2 ให้ทำท่าวันทยาวุธ พร้อมกับสะบัดหน้าไปยังประธานในพิธี แขนซ้ายไม่แกว่ง เมื่อผ่านธงที่ 3 ให้สะบัดหน้ากลับ ยกไม้ขึ้นเสมอปาก แล้วลดลงในท่าบ่าอาวุธ และเดินแกว่งแขนตามปกติ
3. รองผู้กำกับลูกเสือ เมื่อถึงธงที่ 1 ให้สั่ง “ระวัง” (พร้อมกับยกไม้ถือขึ้นมาเสมอปาก) ให้แถวลูกเสือเดินเข้าระเบียบอย่างดีที่สุด และเมื่อใกล้ถึงธงที่ 2 (ประมาณ 2 ก้าว) ให้รองผู้กำกับสั่ง “แลขวา – ทำ” (การสั่งให้ตกเท้าขวาเสมอ) ขณะเดียวกันให้ผู้สั่งทำความเคารพด้วยไม้ถือพร้อมกับคำว่า “ทำ” (ตัวเองทำวันทยาวุธ พร้อมกับสะบัดหน้าไปทางขวา แขนซ้ายไม่แกว่ง) จนผ่านธงที่ 3 จึงสะบัดหน้ากลับเลิกทำความเคารพ แล้วเดินแกว่งแขนตามปกติ
ที่มา : https://www.facebook.com/nsothailand/posts/223524544416783
โดย ว่าที่ ร้อยโทณัฏฐ์ ยุวยุทธ
ประธานฝ่ายสวนสนามวันคล้ายวันสถาปนาคณะลูกเสือแห่งชาติ
ภาพประกอบจาก : พิธีสวนสนามและทบทวนคำปฏิญาณลูกเสือ โรงเรียนนารายณ์คำผงวิทยา จังหวัดสุรินทร์