เมื่อแฟนตั้งท้อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการตั้งท้องลูกคนแรก หรือการตั้งครรภ์ครั้งแรก เรามักคิดว่า คนที่ต้องเตรียมตัวให้มากๆ คือ คุณแม่ แต่การจะมีลูกสักคนหนึ่งไม่ใช่เรื่องของแม่คนเดียว พ่อก็มีส่วนสำคัญไม่น้อยในการเตรียมตัวเพื่อต้อนรับลูกคนแรกที่จะเกิดมา สังคมไทยทุกวันนี้ ครอบครัวมีขนาดเล็กลง บางครอบครัวต้องหาคนช่วยเลี้ยง หรือโชคดีหน่อยก็คือมี ปู่ย่าตายาย ที่ว่างๆ มาช่วยเลี้ยงลูกให้ จึงอยากชวน คุณผู้ชาย ทั้งหลาย มารับทราบถึงการเตรียมตัวเป็น คุณพ่อ กันครับ เผื่อว่าจะเป็นประโยชน์แก่สมาชิกใหม่ที่กำลังจะลืมตาดูโลก
การเตรียมตัวเป็นคุณพ่อคนใหม่
คุณพ่อต้องเตรียมตัวเนิ่นๆ ตั้งแต่คุณแม่ยังตั้งครรภ์อยู่นะครับ ไม่ใช่มาเตรียมกันตอนคุณแม่คลอดลูกแล้ว เพราะช้าเกินไป นอกจากนี้ตอนที่คุณแม่ตั้งครรภ์หรือกำลังจะคลอด ตัวคุณแม่เองก็ต้องการความช่วยเหลือและกำลังใจจากคุณพ่อไม่น้อยเลย การดูแลคุณแม่ตลอดช่วงการตั้งครรภ์ ขณะคลอด และหลังคลอดจึงเป็นสิ่งที่คุณพ่อควรจะได้ทำอย่างต่อเนื่อง ความรักและความผูกพันที่มีต่อกันและต่อลูกที่จะเกิดขึ้นมาก็จะมากตามไปด้วย
การดูแลคุณแม่ขณะตั้งครรภ์
เมื่อมีการตั้งครรภ์ คุณพ่อควรพาคุณแม่ ไปฝากครรภ์กับคุณหมอที่ตัวเองไว้วางใจ เพื่อให้คุณหมอช่วยดูแลสุขภาพของตัวเองและลูกน้อยในครรภ์ ผมขอเรียนให้ทราบว่าคุณหมอที่ดูแลคุณแม่ไม่สามารถช่วยดูแลอะไรได้มากมายนักหรอกครับ ส่วนมากจะเป็นการดูแลเกี่ยวกับเรื่องทางการแพทย์เสียมากกว่า และเวลาที่ให้กับคุณแม่แต่ละครั้งก็ไม่ได้มากมายอะไร ดังนั้น ตัวคุณพ่อเองซึ่งมีเวลาอยู่กับคุณแม่มากกว่าจึงควรจะรับบทบาทในการดูแลคุณแม่อย่างเต็มที่
เมื่อมีการตั้งครรภ์เกิดขึ้นจะมีการเปลี่ยนแปลงในตัวคุณแม่มากมาย ทั้งเรื่องของร่างกายและอารมณ์ ในระยะแรกของการตั้งครรภ์คุณแม่จะเหนื่อยง่าย ง่วงนอนบ่อย ทานอาหารไม่ค่อยได้ คลื่นไส้ อาเจียน รู้สึกอึดอัด แน่นท้อง หายใจไม่ค่อยออก นอนลำบาก บางคนก็นอนไม่หลับ ปวดหลัง ปวดขาสารพัด ผลดังกล่าวนอกจากจะทรมานกายแล้ว ยังมีผลให้คุณแม่อารมณ์ไม่ดีได้ง่ายด้วย บางรายก็โกรธง่าย บางรายก็เศร้าซึม คุณพ่อควรเข้าใจการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว และช่วยเหลือดูแลให้กำลังใจคุณแม่ตลอดเวลา ไม่ว่าจะด้วยการพูดจาให้กำลังใจ ช่วยทำงานบ้าน หาอาหารให้ทาน หรือช่วยบีบนวดแก้อาการปวดน่อง ปวดขา อ่านหนังสือ หรือ ร้องเพลงให้ลูกฟัง ก็ช่วยส่งเสริมพัฒนาการของลูกได้
นอกจากนี้เวลาคุณหมอตรวจหรือแนะนำอะไรคุณแม่คุณพ่อก็จะได้รับรู้ด้วย และหากมีปัญหาที่ต้องตัดสินใจ เช่น คุณหมออาจต้องทำการตรวจพิเศษบางอย่างกับคุณแม่ เช่น เจาะน้ำคร่ำ ตรวจเลือดจากสายสะดือลูก คุณพ่อจะได้ช่วยตัดสินใจและให้กำลังใจคุณแม่อย่างใกล้ชิด
การให้กำลังใจตอนคลอดสำคัญที่สุด
ช่วงเวลาที่คุณแม่เจ็บครรภ์คลอด ท้องปั้นเป็นพักๆ โดยเฉพาะถ้าเป็นการคลอดครั้งแรกแล้วล่ะก็ คุณแม่ส่วนมากมักจะมีความรู้สึกต่างๆมากมาย ไม่ว่าจะเป็นรู้สึกกลัว วิตกกังวล ไม่มั่นใจ และอีกสารพัดความรู้สึก การมีคุณพ่ออยู่ด้วยขณะเจ็บครรภ์และคลอดจะเป็นการสร้างกำลังใจและอบอุ่นใจที่ดีที่สุดให้กับคุณแม่
ปัจจุบันโรงพยาบาลหลายแห่ง ให้คุณพ่ออยู่ร่วมกับคุณแม่ขณะคลอดด้วย แต่หลายโรงพยาบาลยังไม่ยอม แม้จะยอมรับว่าการที่คุณพ่ออยู่กับคุณแม่ขณะคลอดจะเป็นเรื่องดีก็ตาม ทั้งนี้ ด้วยเหตุผลหลายประการ เช่น คุณพ่อบางคนพอเห็นเลือดก็อาจเป็นลมหน้ามืดได้ กลายเป็นภาระให้หมอต้องมาดูแลพ่อแทน บางคนก็ไม่ยอมทำตามกฎเกณฑ์ที่ทางโรงพยาบาลสร้างขึ้นเพื่อป้องกันการติดเชื้อในห้องคลอด หรือบางคนก็ไปวุ่นวายในห้องคลอดจนบุคลากรในห้องคลอดไม่ต้องทำงาน
การดูแลลูกน้อยภายหลังคลอด
การเลี้ยงทารกแรกคลอดใหม่ๆเป็นเรื่องหนักหนาสาหัสไม่น้อย จนคุณแม่หลายท่านบ่นให้ฟังว่าตอนลูกอยู่ในท้องก็ว่าหนักแล้ว พอคลอดออกมายิ่งแย่หนักเข้าไปอีก อยากให้ลูกกลับเข้าไปอยู่ในท้องใหม่จังเลย เพราะตั้งแต่ออกมาพ่อแม่ไม่ได้หลับนอนกันเลยทีเดียว เพราะเจ้าตัวน้อยมักตื่นนอน แหกปากร้อง อุแว้ๆ และกินนมตอนดึกๆทุกคืน แต่เวลากลางวันที่ควรจะตื่นกลับหลับปุ๋ย แถมหลับตาพริ้มให้น่าหมั่นเขี้ยวอีกต่างหาก คุณแม่บางคนหลังคลอดแค่สัปดาห์เดียวก็ต้องอดนอนจนซูบซีดเลยก็มี บางคนเล่าให้ผมฟังว่าคลอดลูกแค่คนเดียวก็รู้สึกรักแม่ของตัวเองขึ้นอีกมาก เพราะแม่มีลูกตั้งหลายคน แต่ไม่เคยปริปากเล่าเรื่องความทุกข์ยากเวลาเลี้ยงลูกให้ฟังเลย มาเจอด้วยตัวเองถึงเข้าใจ
แต่สถานการณ์จะดีขึ้น เมื่อผ่านไปได้สักหกเดือน คุณพ่อ-คุณแม่ ต้องอดทน ผ่านพ้นไปให้ได้
คุณพ่อมือใหม่ควรจะเป็นผู้ช่วยแบ่งเบาภาระในการเลี้ยงลูก ไม่ว่าจะสลับกันนอนกับคุณแม่เพื่อให้นมลูก ช่วยคุณแม่ชงนม ล้างขวดนม หรือช่วยซักผ้าอ้อม เป็นต้น การทำหน้าที่เป็นคุณพ่อคนใหม่เป็นบทบาทที่ยิ่งใหญ่กว่าหน้าที่การงานอีกหลายอย่าง เพราะหน้าที่นี้คือการทำงานเพื่อสร้างคน โดยเฉพาะเป็นคนที่จะมาเป็นตัวแทนของคุณพ่อเองนั่นแหละ การที่คุณพ่อได้มีส่วนในการดูแลทั้งตัวคุณแม่ขณะตั้งครรภ์และลูกน้อยที่เพิ่งคลอดออกมาจะก่อให้เกิดความรักและความผูกพันที่คุณพ่อจะมีให้แก่คุณแม่และลูกน้อยไปอีกยาวนาน เพราะฉะนั้นมาเตรียมตัวเป็นคุณพ่อคนใหม่ที่มีคุณภาพกันนะครับ
ขอบพระคุณข้อมูลจาก : รศ.นพ.วิทยา ถิฐาพันธ์ ; โรงพยาบาลศิริราช
เว็บ สสส. : http://www.thaihealth.or.th/healthcontent/article/1744
ภาพประกอบจาก : http://castliphotography.files.wordpress.com/2012/04/pregnancy-sequence1.jpg