ยุคที่ข้อมูลในโลกล้วนฟรี และสะดวกในการเข้าถึง การสื่อสารคือ LINE สมองถูกทดแทนด้วย Instagram และชีวิตบันทึกได้ใน Facebook ส่วน Uber Grab Airbnb Alibaba ทำให้ทุกคนสามารถเป็น ‘นาย ’ ตัวเองได้
เมื่อโลกวันนี้แตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับ 15 ปีก่อน แล้วผู้นำล่ะ ต้องเปลี่ยนไปอย่างไรบ้าง?
เรากำลังอยู่ในยุคที่ทุกคนต้องเป็นผู้นำ หมดเวลาของการผลักภาระของ leadership ไปยังยอดปิรามิดองค์กร หมดเวลาของ ‘พี่สั่งมา’ หมดเวลาของการประชุมเพื่อหาข้อสรุป หมดเวลาของการจ้างผู้จัดการไว้คอยกำกับให้ลูกน้องทำงาน หมดเวลาของการโทษคนอื่น ทุกคนต้องหมั่นขัดเกลาพลังแห่งผู้นำ Leadership Energy ของตนเอง และใช้มันเพื่อสร้าง useful work ให้มากที่สุด
1. Everyone must be a leader ทุกคนต้องเป็นผู้นำ เราอาจเคยได้ยินประโยคที่ว่า People join organization but leave their bosses คนเลือกจอยองค์กร แต่ลาจากหัวหน้า สิ่งที่น่าคิดคือในยุค 4.0 มันยังจริงอยู่หรือไม่? เด็กสมัยนี้ฝากอนาคตไว้ในมือ ‘พี่ ’ จริงหรือ? Rajeev ถามพนักงานกว่า 15,000 คนในองค์กรทั่วเอเชียว่า “ความกระหายที่จะประสบความสำเร็จในงานของคุณขึ้นอยู่กับใคร? ” What does your primary motivation to excel at work most depend on? พนักงาน 78% หรือ 4 ใน 5 คนบอกว่า “ขึ้นอยู่กับตัวเอง ” งั้นจงหยุดสอนให้หัวหน้านำผู้อื่น และ เริ่มสอนให้ลูกน้องนำตัวเอง
2. Autocratic leadership ยุคสมัยของผู้นำเผด็จการ หมดสมัยของการนำแบบประชาธิปไตย สิ่งที่ตอบโจทย์โลกอันยุ่งเหยิงด้วยข้อมูลและความคิดเห็นนานา คือ สไตล์การนำแบบเด็ดขาด แบบสำรวจของ Iclif Leadership Centre พบว่าคน 72% ต้องการผู้นำที่ top down มีปณิธานอันมุ่งมั่น ‘สอน ’ ผู้อื่นตามวิถีที่ตนเชื่อว่าใช่ ให้วิสัยทัศน์กว้างไกล ขับเคลื่อนองค์กรได้ทันควันต่อเหตุการณ์ มุมานะบุกบั่นไปไม่ย่อท้อ และเพียรต่อสู้เพื่อสร้าง better future อนาคตที่ดีกว่าให้กับสังคม อ้าว แล้วที่พร่ำสอนกันมาว่าผู้นำต้องหมั่นถาม ฟังลูกน้อง หรือระบบการปกครองด้วยเสียงส่วนมากล่ะ ตกลงคือผิดหรือ? ไม่ผิดครับ แต่ไม่ใช่คำตอบที่เวิร์คสำหรับยุค 4.0 คำอธิบายคือ ประชาธิปไตยเป็นทางออกแบบ compromised กระจายความเสี่ยงให้บัวไม่ช้ำน้ำไม่ขุ่น เกิดขึ้นในสมัยที่คน ‘เจ็บ ’ มาเยอะกับผู้นำแบบฮิตเลอร์ หรือการปกครองเผด็จการแบบอาณานิคม แต่ยุค open-source แบบดิจิตัล 4.0 นั้น ล้างสมองประชาชนไม่ได้ง่ายๆอีกต่อไป ระบบจะ hedge ตัวมันเองเพราะทุกคนเข้าถึงข้อมูลได้ไม่มีอะไรเป็นความลับ
[พูดชัดๆ เข้าใจง่ายๆ คือ ผลงานวิจัย ซึ่งคนส่วนใหญ่บอกตรงกันว่า ผู้นำต้องเผด็จการ ไม่ว่าจะเป็น Nelson Mandela, Steve Jobs, Jack Ma มหาตมะคานธี ล้วนเป็นผู้นำแบบ Autocratic ทั้งสิ้น และโลกวันนี้กำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วเกินการนั่งรอประชุมให้เสียงส่วนใหญ่เห็นด้วยก่อนจะลงมือทำอะไร ในยุค 4.0 ข้อมูลบอกว่าคนต้องการผู้นำที่กล้าตัดสินใจ เด็ดเดี่ยว มุ่งมั่นโดยไม่หวั่นไหวกับคำตัดสินของผู้อื่น ตราบใดที่เขาเชื่อว่านั่นคือสิ่งที่ควรกระทำ
แต่การจะเป็น Autocratic Leader ที่ยั่งยืนได้ ต้องประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ
1) Earn the right to be autocratic ต้องเป็นผู้นำซึ่งครองหัวใจของผู้ตาม เป้าหมายที่ทำนั้นเพื่อความเป็นอยู่อันดีขึ้นของเขา และมีธรรมเป็นหลักในการตัดสินใจ
2) Autocratic about values and purpose, but compassionate about people มุ่งมั่นเด็ดเดี่ยวในปณิธาน แต่เข้าใจและเข้าถึงความรู้สึกของคน
3) Provide freedom within framework ให้แนวทางการปฏิบัติ แต่ไม่บังคับวิธีการเดินตาม
4) Listen, learn, and reflect มีนิสัยแห่งการฟัง หมั่นเรียนรู้สิ่งใหม่ และไตร่ตรองก่อนตัดสินใจ
5) Forgive more often ฝึกการให้อภัย มีขันติต่อการโกรธ]
3. Empowering accountability หัวใจอันสำคัญยิ่งของ Leadership 4.0 คือ การปลูกฝังให้คนมีจิตใจดี ลงมือทำในสิ่งที่ถูกต้องโดยเอาประโยชน์ส่วนรวมเป็นที่ตั้ง หมดสมัยของการเอาหูไปนาเอาตาไปไร่ เทคโนโลยีช่วยให้ทุกคนสามารถเป็นฟันเฟืองเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ดีให้กับอนาคตของเราได้ พี่ชายผม ดร. ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ มีกลุ่ม FB ชื่อ ‘เพื่อนธรณ์ ’ ทำหน้าที่สอดส่องดูแลความเป็นไปในท้องทะเลไทย ใครไปเที่ยวไหน พบเห็นอะไรไม่ชอบมาพากล เพียงถ่ายรูปบักทึกคลิปแล้วแชร์มา รอดูผลในรายงานข่าวเช้าวันรุ่งขึ้น ดำเนินคดีได้ทันที
อธิบายมายืดยาว หากใครไม่มีเวลาอ่านหรือยังงงอยู่ ผมสรุปสั้นๆให้ว่า ผู้นำสำหรับยุค 4.0 คือ ‘ผู้นำอย่างในหลวงรัชกาลที่ 9’ เข้าใจหรือยังครับ?
บทความนี้เขียนโดย : ดร.ธัญ ธำรงนาวาสวัสดิ์
Principal Partner of Slingshot Group
& Director of The Iclif Leadership Centre
เรียบเรียงจาก
1. http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/642987
2. https://slingshot.co.th/resources/library/LeadingOutofThailand:Leadership4.0/1967
ภาพประกอบจาก : http://www.industryweek.com/sites/industryweek.com/files/styles/article_featured_standard/public/Open-source-leadership.promo__1.jpg?itok=88RH2Abk