ปราสาทนิโจ (Nijo Castle) เป็นปราสาทแห่งหนึ่งของญี่ปุ่นที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก สร้างขึ้นในปี ค.ศ. 1603 เพื่อเป็นที่พักและว่าราชการของโชกุน โทะคุงะวะ อิเอะยะสึ (ค.ศ.1542-1616) ซึ่งเป็นโชกุนคนแรกในสมัยเอโดะ (ก่อนหน้านี้ก็มีโชกุนเช่นกัน, ยุคเอโดะ ค.ศ. 1603-1867 โดยตระกูลโทะคุงะวะปกครองญี่ปุ่นถึง 260 ปี ตั้งแต่ ค.ศ. 1603-1867) หลังจากหมดยุคของโทะคุงะวะ ในปี ค.ศ. 1867 ญี่ปุ่นเข้าสู่ยุคปฏิรูปเมจิ จักรพรรดิกลับมามีอำนาจอีกครั้ง ปราสาทนิโจ จึงถูกใช้เป็นพระราชวังสำหรับราชวงศ์ของญี่ปุ่น เป็นที่ทำการของรัฐบาลจักรพรรดิ และเป็นเมืองหลวงของประเทศ (ก่อนย้ายไปโตเกียวในปัจจุบัน) จากนั้นปราสาทนิโจ ได้ถูกมอบให้กับเมืองเกียวโตและเปิดให้เป็นสถานที่ทางประวัติศาสตร์เพื่อประชาชนเข้าเยี่ยมชม เมื่อปี ค.ศ.1940
พื้นที่โดยรอบปราสาทประกอบด้วยป้อมปราการที่เรียงตัวเป็นวงแหวนสองชั้น ประกอบกับมีสวนหย่อมญี่ปุ่นหลายแห่งที่มีความงดงามลงตัวมาก ทั้งนี้ภายในปราสาทมีอาคารสำคัญสองแห่งได้แก่
1. พระราชวังนิโนมารุ (Ninomaru Palace) เป็นปราสาทชั้นนอก ใช้เป็นสถานที่ว่าราชการ พักผ่อน และต้อนรับแขกของท่านโชกุน โดยแบ่งอย่างชัดเจนระหว่างชนชั้นสูงและชนชั้นระดับล่าง ภายในมีหุ่นจำลองของเสนาบดี ขุนนาง ซามูไร กำลังแสดงความเคารพท่านโชกุน รวมถึงพื้นที่พักผ่อนที่มีนางสนมคอยปรนนิบัติรับใช้ท่านโชกุนในห้องต่างๆ (น่าเสียดายที่ไม่ได้รับอนุญาตให้บันทึกภาพภายในตัวอาคารได้)
ความรู้เพิ่มเติม : โชกุนคือใคร มีอำนาจหรือหน้าที่อะไรบ้าง
โชกุน (shogun) เป็นคำย่อของคำว่า เซอิไทโชกุน (sei-i taishogun) เป็นชื่อเรียกตำแหน่งทางการทหารของญี่ปุ่นสมัยโบราณ โดยคำว่า “เซอิไทโชกุน” หมายถึง “แม่ทัพใหญ่ผู้ปราบคนเถื่อน” ซึ่งแม่ทัพใหญ่ที่จักรพรรดิส่งไปปรามคนเถื่อนหรือผู้ก่อความไม่สงบในพื้นที่ต่างๆ แต่หลังจากที่มินะโมะโตะ โนะ โยะริโตะโมะ ตั้งรัฐบาลบะคุฟุ (bakufu; หมายถึง เต็นท์ที่เป็นที่บัญชาการกองทัพในยามสงคราม) เป็นครั้งแรก ที่คะมะคุระแล้ว ความหมายของคำว่า เซอิไทโชกุน ก็เปลี่ยนเป็น “ตำแหน่งหัวหน้ารัฐบาลทหาร” ถ้าเทียบกับปัจจุบันน่าจะหมายถึง “นายกรัฐมนตรี (ที่มาจากการรัฐประหาร)” มีอำนาจในการบริหารประเทศ มีหน้าที่ดูแลความสงบสุขของพลเมือง การค้าระหว่างประเทศ ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และการทหาร ส่วนองค์จักพรรดิ ถูกกำหนดให้เป็นสัญลักษณ์ของประเทศ
การสืบทอดตำแหน่งโชกุน ในช่วงแรกจะแต่งตั้งโดยพระราชโองการของจักรพรรดิ แต่ตั้งแต่สมัยคะมะคุระเป็นต้นมา ตำแหน่งโชกุนกลายเป็นตำแหน่งสืบทอดของตระกูล แม้ว่าจะมีการรับพระราชโองการแต่ก็เป็นแต่เพียงในนาม เพราะอำนาจของโชกุนมีมากกว่าอำนาจของราชสำนักและองค์จักรพรรดิ เวลาติดต่อกับต่างประเทศ ประเทศต่างๆ จะถือว่า โชกุนเป็นผู้ปกครองญี่ปุ่น โดยไม่กล่าวถึงองค์จักรพรรดิเลย (องค์จักรพรรดิ พำนักอยู่ในพระราชวังอิมพีเรียลเกียวโต (The Kyoto Imperial Palace) อยู่ห่างจากปราสาทนิโจราว 2-3 กิโลเมตร) ทั้งนี้ในเมืองๆ หนึ่ง มีโชกุนหนึ่งคน แต่ในบรรดาโชกุนทั้งหลาย จะยินยอมให้กับโชกุนจากตระกูลโทะคุงะวะ เป็นหัวหน้าโชกุนทั้งปวงและเป็นผู้ปกครองญี่ปุ่น
การเดินทางมายังปราสาทนิโจ พระราชวังนิโนมารุ และพระราชวังฮอนมารุ
1. รถบัส โดยขึ้นรถบัส (Kyoto City Bus) สาย 9, 12, 50, 101
2. รถไฟใต้ดิน โดยขึ้นรถใต้ดินสายคาราสุมะ (Karasuma Subway Line) แล้วเปลี่ยนเป็นสายโทซาย (Tozai Line) ลงที่สถานีนิโจโจ-มาเอะ (Nijojo-mae Station) แล้วเดินประมาณ 15-20 นาที ไปยังตัวปราสาทนิโจ
เวลาเปิด-ปิดปราสาทนิโจ
1. เปิดทำการ : เวลา 8:45 – 17:00 น. (เวลาเข้าชมรอบสุดท้าย 16:00), นิฮอนมารุ : 9:00 – 16:00 น. ค่าเข้าชม (ผู้ใหญ่ 600 เยน ส่วนเด็กมีหลายราคาตามอายุนักเรียนชั้นมัธยมต้นและมัธยมปลาย 350 เยน / นักเรียนชั้นประถม 200 เยน)
2. วันปิดทำการ : ปิดทุกวันอังคารของเดือนมกราคม, กรกฎาคม, สิงหาคมและธันวาคม, ปิดตั้งแต่วันที่ 26 ธันวาคม ถึง 4 มกราคมของทุกปี
ชมคลิป เที่ยวปราสาทนิโจ พระราชวังนิโนมารุ และพระราชวังฮอนมารุ (รอติดตั้ง)