การเข้าบ้านใหม่หรือขึ้นบ้านใหม่ ปัจจุบันมีทั้งพิธีทางพุทธศาสนาและพิธีทางพราหมณ์ (พิธีตามความเชื่อ ค่านิยมของแต่ละคน แต่ละท้องถิ่น) บทความนี้จะนำเสนอพิธีขึ้นบ้านใหม่ ทางพิธีพราหมณ์ เพื่อบอกกล่าวเจ้าที่เจ้าทาง และสร้างความร่มเย็นเป็นสุขให้เกิดแก่เจ้าของบ้าน ซึ่งมีแนวปฏิบัติโดยทั่วไปดังนี้
ก. ก่อนขึ้นบ้านใหม่
1. หาฤกษ์ยามขึ้นบ้านใหม่ ที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ เพื่อให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข ซึ่งสามารถหาฤกษ์ ขึ้นบ้านใหม่ จากเจ้าพิธีผู้ให้บริการหาฤกษ์ทั่วไป
2. บริเวณบ้านหรือละแวกบ้านที่จะไปอาศัยอยู่ หากมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ใกล้ ๆ ให้ไปไหว้แสดงความเคารพ และขอพรให้ท่านคุ้มครองดูแลให้มีความสุขความเจริญ รวมถึงทำบุญสังฆทาน และอุทิศบุญกุศลให้กับเจ้ากรรมนายเวร เจ้าที่และวิญญาณที่อาศัยอยู่ในสถานที่นั้น (พิธีสงฆ์ สามารถทำในวันขึ้นบ้านใหม่หลังพิธีพราหมณ์ได้)
3. จัดเตรียมข้าวของต่างๆ ได้แก่ พระพุทธรูป ดอกไม้ธูปเทียน ไม้มงคลต่างๆ รวมไปถึงพวกผลไม้ 5 อย่าง (ครบห้าธาตุ ได้แก่ ดิน ทอง น้ำ ไม้ ไฟ) สำหรับไหว้เจ้าที่เจ้าทาง เช่น กล้วย มะพร้าว สาลี่ ทับทิม ส้ม หรืออาจจะมีขนมไทย เช่น ทองหยิบ ทองหยอด ทองเอก หรือขนมอื่นๆ ที่มีชื่อเป็นมงคล รวมถึง ถุงเงิน ถุงทอง (เหรียญ 108 เหรียญ ธนบัตร 1900 บาท ; ร้อยแปดพันเก้า หรืออาจเป็นเหรียญทั้งหมด แล้วใช้กระดาษสีเงินและสีทองห่อเหรียญไว้)
4. จัดเตรียมสถานที่ทั่วไป เพื่อทำพิธีสงฆ์ และการรับรองญาติๆ ที่จะมาในงานขึ้นบ้านใหม่
ข. ก่อนถึงฤกษ์ขึ้นบ้านใหม่ ให้ทุกคนออกจากบ้าน ไปรวมกันอยู่หน้าบ้าน ถือข้าวของต่างๆ ที่จะนำเข้าบ้าน
ค. เมื่อถึงฤกษ์ ขึ้นบ้านใหม่
1. ให้ผู้ที่มีอาวุโส (ผู้ชาย) ถือพระพุทธรูป เดินเข้าบ้านก่อน ตามความเชื่อที่ว่า ให้พระนำหน้าจะทำให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข ตามด้วยพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พระราชินี จากนั้นให้ผู้อยู่อาศัยเดินตาม ญาติๆ ถือสื่อ หมอน หาบถุงเงิน ถุงทอง ถังข้าวสาร และให้คนที่พูดเก่งๆ คอยพูดสิ่งดีๆ งามๆ เสียงดังๆ เช่น บ้านนี้ดี มีเงินมีทองเยอะแยะเลย ข้าวปลาอาหารก็อุดมสมบูรณ์ เป็นต้น
2. เมื่อเข้าสู่ตัวบ้าน ให้นำพระพุทธรูปไปประดิษฐานยังห้องพระ วางพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พระราชินี ในที่อันเหมาะสม ตามที่จัดเตรียมไว้ (ตำแหน่งห้องพระ ที่เหมาะสมควรอยู่ทางทิศตะวันออกหรือทิศเหนือ…เพราะเวลาไหว้พระช่วงกลางคืน จะไม่มีไอร้อนสะสมจากดวงอาทิตย์ในช่วงบ่าย ห้องจะเย็น)
3. นำข้าวสารอาหารแห้ง เช่น น้ำพริกน้ำปลา ปลากระป๋องต่างๆ และน้ำดื่ม สื่อ หมอน ผลไม้ต่างๆ ที่ญาติๆ ช่วยกันถือเข้าบ้าน มาจัดวางไว้บริเวณกลางบ้าน (บางอย่างอาจจัดเตรียมวางไว้ก่อนเข้าบ้าน) เพื่อถือเคล็ดว่าจะทำให้บ้านมีความอยู่เย็นเป็นสุข มีเงินทอง มีความเจริญงอกงามยิ่งขึ้น
4. จุดธูปเทียนไหว้พระ บูชาคุณพระศรีรัตนตรัย (วันแรกควรจุดด้วยธูปเทียนจริงๆ) เพื่อเป็นการเคารพนบนอบและอธิษฐานให้บ้านที่เราอยู่นี้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข
5. จัดสำรับคาวหวาน (ไม่ควรเป็นเนื้อสัตว์) น้ำสะอาด ธูปเทียน และผลไม้ 5 อย่างอีกชุด ไหว้และบอกกล่าวเทวดาอารักษ์ (ในบ้าน) ว่าเราเข้ามาอยู่ใหม่ ขอให้ดลบันดาลความสำเร็จ ความสงบร่มเย็นเป็นสุข ความเจริญก้าวหน้า ตลอดจนปกปักษ์รักษาสมาชิกภายในบ้าน อย่าให้สิ่งที่ไม่ดีต่างๆ มากล้ำกรายได้
6. จัดกระทงใบตองที่ประกอบไปด้วยอาหารคาวหวาน เหล้า บุหรี่ วางนอกบ้าน ที่มุมทั้งสี่ของบ้าน จากนั้นจุดธูปเทียน เซ่นผีบ้านผีเรือน ให้ออกมากินอาหาร (พิธีนี้อาจทดแทนด้วย พิธีทางพุทธศาสนาได้)
7. จุดเตาแก๊สหรือเตาถ่าน เพื่อเริ่มต้นอยู่กิน (ทำอาหารง่ายๆ สักหนึ่งอย่างพอเป็นพิธี)
8. หากมีพราหมณ์เข้าบ้านมาด้วย อาจทำพิธีสูตรขวัญ (สู่ขวัญ) เจ้าของบ้าน เพื่อความเป็นสิริมงคล ผูกแขนช่วยงาน เป็นอันเสร็จพิธี
9. นอนค้างคืน เจ้าของบ้านอาจให้พ่อแม่ญาติผู้ใหญ่ตั้งเตียง (ที่จริงมีแล้ว แค่ขยับนั่นนี่พอเป็นพิธี ยกหมอนขึ้นวางลง) และให้เจ้าของบ้านนอนค้างคืน ว่ากันว่าอย่างน้อยสามคืน (จึงค่อยเก็บของข้าวสารอาหารแห้งต่างๆ ที่ตั้งไว้กลางบ้านออกไป)
บ้านเป็นจุดศูนย์รวมของครอบครัว พิธีการขึ้นบ้านใหม่ ถือเป็นเรื่องสำคัญ การขึ้นบ้านใหม่ การเข้าบ้านใหม่ เจ้าของบ้านควรถือเป็นเรื่องสำคัญ ปฏิบัติตามตามความเชื่อ วัฒนธรรม ประเพณีปฏิบัติของแต่ละคน และสะดวกกับเจ้าบ้านเป็นหลัก เพื่อความสุขกายสบายใจของตนเองขอให้มีความสุขในบ้านหลังใหม่ กันทุกท่านนะครับ
ความรู้เพิ่มเติม : ผลไม้ 5 อย่าง ขึ้นบ้านใหม่
ผลไม้ที่นำมาใช้ในพิธีขึ้นบ้านใหม่ ต้องมีสีตามธาตุทั้ง 5 ดังนี้
1. ผลไม้ธาตุดิน ได้แก่ สีส้ม สีเทา เช่น ฟักทอง, ลูกพลับ, ส้ม
2. ผลไม้ธาตุทอง ได้แก่ สีเหลืองทอง สีขาว เช่น ข้าว, งาขาว, ข้าวโพด, กล้วย
3. ผลไม้ธาตุน้ำ ได้แก่ สีน้ำเงิน สีดำ เช่น งาดำ, องุ่นดำ, สาหร่าย
4. ผลไม้ธาตุไม้ ได้แก่ สีเขียว เช่น ผักใบเขียวต่างๆ, ถั่วเขียว, มะนาว
5. ผลไม้ธาตุไฟ ได้แก่ สีแดง สีม่วง สีชมพู เช่น มะเขือเทศ, กะหล่ำม่วง, มะเขือม่วง, สตอเบอร์รี่, ทับทิม, แอ๊ปเปิ้ลแดง
ชมคลิป พิธีพราหมณ์ งานบุญขึ้นบ้านใหม่
หมายเหตุ : เขียนจากประสบการณ์ตรงเตรียมขึ้นบ้านใหม่ ร่วมกับการรีวิวมาจากหลายๆ แหล่งข้อมูล ขออภัยที่ไม่ได้ระบุแหล่งที่มาไว้ ณ ที่นี้
