ประวัติความเป็นมาโครงการสวนป่าห้วยแก้วอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอรัตนบุรี จังหวัดสุรินทร์ มีดังนี้
1. โครงการสวนป่าห้วยแก้วฯ เกิดขึ้นจากฎีกาของนายอิทธิกร อมรชินธนา ประธานองค์กรหินล้ม เมื่อวันที่ 6 ตุลาคม 2553 ถึงกองงานในพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อขอให้ทรงรับสวนป่าห้วยแก้ว ซึ่งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าหินล้ม ไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เพื่อแก้ไขปัญหาการบุกรุกทำลายผืนป่าซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์ และกองงานในพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ได้มีหนังสือขอให้สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา และกรมป่าไม้ ดำเนินการประสานหน่วยงานและผู้ที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ เพื่อร่วมกันพิจารณาแนวทางดำเนินการในกรณีดังกล่าว
2. ในเดือนกรกฎาคม 2554 สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา สำนักงาน กปร. กรมป่าไม้ จังหวัดสุรินทร์ ผู้นำชุมชน และกลุ่มราษฎรเครือข่ายอนุรักษ์ป่าห้วยแก้ว ได้ประชุมพิจารณาแนวทางดำเนินการและตรวจสอบพื้นที่ป่าห้วยแก้ว ร่วมกัน โดยเห็นว่าพื้นที่สวนป่าห้วยแก้วมีความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างมาก และมีปัญหาบุกรุกตัดไม้ จับจองพื้นที่ป่า รวมทั้งใช้ประโยชน์จากป่าโดยไม่เหมาะสม จึงเห็นควรให้สร้างความร่วมมือระหว่างส่วนราชการและราษฎรที่อยู่โดยรอบ เพื่อช่วยกันอนุรักษ์และฟื้นฟูสภาพป่าแห่งนี้ และวางกติกาการใช้ประโยชน์จากป่าเพื่อให้คนกับป่าอาศัยอยู่ร่วมกันได้อย่างยั่งยืนเกื้อกูลกัน
3. เดือนกันยายน 2556 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ รับพื้นที่สวนป่าห้วยแก้ว จังหวัดสุรินทร์ ไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยทรงเห็นชอบตามแนวทางดำเนินการที่ส่วนราชการและภาคประชาชนได้เห็นชอบร่วมกันแล้ว โดยสำนักราชเลขาธิการแจ้งว่าทรงรับไว้เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตามหนังสือที่ รล ๐๐๑๐ /๗๖๐๕ ลงวันที่ ๒ เดือนกันยายน พ.ศ. ๒๕๕๖
พื้นที่โครงการสวนป่าห้วยแก้วฯ
สวนป่าห้วยแก้ว ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าหินล้ม ห่างจากตัวจังหวัดสุรินทร์ขึ้นไปทางเหนือ ประมาณ 80 กิโลเมตร มีพื้นที่จำนวน จำนวน 22,930 ไร่ แบ่งเป็น 2 แปลง ได้แก่ แปลงที่ 1 เนื้อที่ 13,090 ไร่ และแปลงที่ 2 เนื้อที่ 9,840 ไร่ คั่นด้วยอ้างเก็บน้ำห้วยแก้วและถนนเส้นรัตนบุรี-ศรีขรภูมิ พื้นที่สวนป่าห้วยแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ 3 อำเภอของจังหวัดสุรินทร์ คือ อำเภอรัตนบุรี อำเภอสนม และอำเภอโนนนารายณ์ รวม 6 ตำบล 30 หมู่บ้าน
ในช่วงปี 2513-2535 กรมป่าไม้ได้ดำเนินการปลูกสร้างสวนป่าแห่งนี้ขึ้นเพื่อทดแทนป่าต้นน้ำลำธารเดิมที่มีสภาพเสื่อมโทรม ต่อมาในปี 2545กรมป่าไม้ได้ส่งมอบพื้นที่ให้องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ (ออป.) ดูแล อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากการปฏิรูประบบราชการ แต่มีปัญหาขาดการดูแลพื้นที่ป่าอย่างจริงจัง และ ออป. ได้ตัดไม้เดิมออกเพื่อปลูกต้นยูคาลิปตัส ไม้โตเร็วต่างๆ และต้นยางพารา ทำให้เกิดการประท้วงจากกลุ่มราษฎรที่ต้องการอนุรักษ์ป่าไม้ไว้ จนกระทั่ง ออป. ยอมส่งคืนพื้นที่ให้กรมป่าไม้ดูแลเช่นเดิมเมื่อปี 2553
แนวทางการพัฒนาสวนป่าห้วยแก้ว จังหวัดสุรินทร์ ได้จัดตั้งคณะทำงานโครงการอนุรักษ์และพัฒนาสวนป่าห้วยแก้ว โดยมีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและภาคประชาชนร่วมเป็นคณะกรรมการ โดยมีกรมป่าไม้เป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินงาน พร้อมกับได้จัดทำแผนงานในการดำเนินงาน ประกอบด้วย การฟื้นฟูและพัฒนาป่าไม้ ตลอดถึงการพัฒนาคุณภาพชีวิตและปลูกจิตสำนึก การป้องกันและควบคุมไฟป่า การอำนวยการและประชาสัมพันธ์ และการพัฒนาอาชีพ โดยมีแผนการดำเนินงานเบื้องต้นระยะ 5 ปี (2556-2560) ซึ่งในปี พ.ศ. 2557 จะเน้นการสำรวจแนวเขตป่าของโครงการให้ชัดเจน ฟื้นฟูสภาพป่า และสร้างเครือข่ายด้านอนุรักษ์ในชุมชน ซึ่งสำนักงาน กปร.ได้ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินงานในกิจกรรมสำคัญเร่งด่วน อาทิ การสำรวจขอบเขตและรังวัดพื้นที่โครงการ การฟื้นฟูสภาพป่า การอนุรักษ์พันธุ์ไม้มีค่าประจำถิ่น การจัดตั้งกลุ่มอาสาสมัครป้องกันรักษาป่าและการสร้างเครือข่ายด้านอนุรักษ์ในหมู่บ้านนำร่อง และการปรับปรุงอาคารสำนักงาน พร้อมจัดจ้างเจ้าหน้าที่สนับสุนนการปฏิบัติงาน เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ คือ การน้อมนำแนวพระราชดำริมาใช้ในการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าไม้ในพื้นที่ให้มีความอุดมสมบูรณ์ สร้างการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการร่วมกันอนุรักษ์และฟื้นฟูการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรป่าไม้ในพื้นที่ พร้อมสร้างเครือข่ายในการอนุรักษ์ป่าไม้เพื่อให้เป็นศูนย์การเรียนรู้ด้านการอนุรักษ์และฟื้นฟูป่าไม้สำหรับผู้สนใจและประชาชนทั่วไป รวมทั้งเป็นแหล่งอนุรักษ์พันธุกรรมพืชที่หายากและเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์อีกด้วย
โดยเมื่อวันที่ 19 สิงหาคม2557 นายอำพล เสนาณรงค์ องคมนตรี, ผู้ว่าราชการจังหวัดสุรินทร์ พร้อมผู้บริหารสำนักงาน กปร. พร้อมเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และคณะสื่อมวลชนในโครงการ สื่ออาสา สืบสานพระราชดำริ สำนักงาน กปร.ได้เดินทางไปติดตามผลการดำเนินงานโครงการสวนป่าห้วยแก้วอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอรัตนบุรี จังหวัดสุรินทร์ พร้อมกับมอบถุงยังชีพพระราชทานและปัจจัยการผลิต จำนวน 30 ชุด ให้กับราษฎร พร้อมเป็นประธานในพิธีปลูกต้นไม้เฉลิมพระชนมพรรษา 60 พรรษา สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โดยปลูกต้นกันเกรา ไม้ประจำจังหวัดสุรินทร์ และเป็น 1 ใน 9 ไม้มงคล รวมถึงต้นตะเคียนทอง ต้นยางนา ต้นมะค่าโมง ต้นพะยูงรวม 2,500 ต้น ในพื้นที่ 25 ไร่ ของโครงการที่มีสภาพเสื่อมโทรม ให้กลับฟื้นสู่ความอุดมสมบูรณ์ต่อไปในอนาคต
ชมคลิปข่าว ปลูกป่า โครงการสวนป่าห้วยแก้วฯ ปี พ.ศ. 2557
หมายเหตุ : องค์กรหินล้ม คือ ใคร
องค์กรหินล้ม รัตนบุรี เป็นองค์กรภาคประชาชน ที่ตั้งขึ้นเพื่อสร้างการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการพิทักษ์ผืนป่าดงหินล้ม อำเภอรัตนบุรี จังหวัดสุรินทร์ มีนายอิทธิกร อมรชินธนา ประธานองค์กร
เรียบเรียงจาก :
1. http://www.banmuang.co.th/2014/09/สวนป่าห้วยแก้วอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
2. http://www.rdpbproject.com/press56/index.php?option=com_content&view=article&id=318&Itemid=155
ภาพประกอบจาก :
1. เพจ สื่ออาสา สืบสานพระราชดำริ โดย กปร.
2.http://www.rdpbproject.com/press56/index.php?option=com_content&view=article&id=318&Itemid=155
