ถ้ำค้างคาวภูผาม่าน เป็นถ้ำขนาดใหญ่อยู่ภายในอุทยานแห่งชาติภูผาม่าน (พื้นที่ของอุทยานมีจำนวน 218, 750 ไร่ ครอบคลุมอาณาบริเวณในอำเภอภูผาม่าน และอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น และอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย) ปากถ้ำค้างคาวสูงจากพื้นดินประมาณ 100 เมตร มีเพดานสูง ก้วาง 8 เมตร และ ยาว 12 เมตร ความลึกภายในประมาณ 100 เมตร ปากถ้ำสามารถมองเห็นแต่ไกล (ณ ตำแหน่งที่ยืนอยู่นี้ จะได้กลิ่นฉุนของขี้ค้างคาว)
ค้างคาวภูผาม่าน
ค้างคาวที่อาศัยอยู่ในถ้ำค้างคาวภูผาม่าน เป็นค้างคาวกินแมลง ที่มีขนาดลำตัวเล็ก เมื่อบินอยู่บนท้องฟ้ากระทบกับแสงอาทิตย์ที่กำลังจะลับขอบฟ้า จะเห็นลำตัวค้างคาวเป็นสีแดง ชาวบ้าแถวนี้จึงเรียกว่า ค้างคาวแดง หรือ อีเจียแดง จากการศึกษาจากสารานุกรมไทย สำหรับเยาวชน เล่มที่ 2 เห็นว่ามีขนาดเล็กใกล้เคียงกับค้างคาวพันธุ์กิตติ ที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า คราซิโอไนก์เทริส ทองลงยาไอ พบโดย นายกิตติ ทองลงยา ที่ จังหวัดกาญจนบุรี เมื่อปี พ.ศ. 2516 แต่จะเป็นพันธุ์เดียวกันหรือไม่ ยังไม่ทราบแน่ชัด
การเดินทางไปยังถ้ำค้างคาวภูผาม่าน
เริ่มจากตัวจังหวัดขอนแก่น ไปตามเส้นทาง ขอนแก่น-ชุมแพ เป็น ระยะทาง ประมาณ 90 กิโลเมตร จน ถึงทางแยก ที่จะไประหว่าง อ.คอนสาร จ.ชัยภูมิ กับ อ.ภูผาม่าน จ.ขอนแก่น ให้เลี้ยวขวา ไปทางที่จะไป จ.เลย และ อ.ภูผาม่าน โดยเมื่อออกจากแยกของ อ.ชุมแพ มาได้ราว 13 กิโลเมตร ให้เลี้ยวซ้าย ไป อ.ภูผาม่าน ถ้ำค้างคาว จะอยู่ห่างจากตัวอำเภอภูผาม่าน ประมาณ 4.5 กิโลเมตร
เรียบเรียงจาก
1. ประสบการณ์ตรงการชมฝูงค้างคาวนับล้านตัวบินออกจากถ้ำหาอาหาร
2. https://sites.google.com/site/areerat52011313412/naeana-canghwad-khxnkaen
3. http://www.koosangkoosom.com/forum.php?mod=viewthread&tid=4109