ท่านที่มีโอกาสและเดินทางเข้ามาท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ รักธรรมชาติและต้องการเดินป่าชมไพร ที่จังหวัดสุรินทร์ ประมาณครึ่งวัน (เริ่มเดินป่าไม่เกิน 4 โมงเช้า) กลับมาถึงจุดที่ทำการฯ ไม่เกิน 4 โมงเย็น หรือคุณครูวิทยาศาสตร์ที่ต้องการนำเด็กนักเรียนเดินป่า เข้าค่ายอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม, สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ผมอยากขอแนะนำที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ ครับ
ประวัติความเป็นมาของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ
สมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินหมู่บ้านจรัส หมู่ที่ 1 อำเภอบัวเชด จังหวัดสุรินทร์ เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม 2536 และทรงทราบว่า มีการเตรียมการสงวนป่าห้วยทับทัน ซึ่งเป็นป่าที่สมบูรณ์เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร มีแหล่งน้ำอาหารและที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าอย่างอุดมสมบูรณ์ จึงมีพระราชดำริให้มีการอนุรักษ์ป่าแห่งนี้ โดยจัดตั้งเป็นเขตรักษาพันธ์สัตว์ป่า เพื่อให้ป่าแห่งนี้ได้เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าและแหล่งต้นน้ำลำธารสืบไป
สถานที่ตั้งเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ ครอบคลุมพื้นที่ 313,750 ไร่ ตั้งอยู่ใน ท้องที่ตำบล กาบเชิง ตำบลโคกตะเคียน ตำบลตะเคียน ตำบลด่าน ตำบลแนงมุด ตำบลยักได ตำบลตาเมียว อำเภอกาบเชิง ตำบลตาตุม ตำบลเทพรักษา อำเภอสังขะ และตำบลอาโพน ตำบลจรัส อำเภอบัวเชด จังหวัดสุรินทร์
ลักษณะภูมิประเทศ
เป็นที่ราบและเทือกเขาสูงชัน อยู่สูงจากระดับน้ำทะเลระหว่าง 200-476 เมตรจึงเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่สามารถส่งน้ำไปช่วยเหลือและพัฒนาพื้นที่ราบชายแดนในโครงการต่างๆ มีลำห้วยที่สำคัญหลายสายคือ ห้วยสิงห์ ห้วยประเดก ห้วยขนาดมอญ ห้วยจรัส ห้วยหมอนแบก ห้วยสำราญ ห้วยเสียดจะเอิง ห้วยจำเริง ฯลฯ จึงมีการสร้างอ่างเก็บน้ำขึ้นในพื้นที่ เช่น อ่างเก็บน้ำจรัส อ่างเก็บน้ำขนาดมอญ อ่างเก็บน้ำขยอง อ่างเก็บน้ำห้วยสิงห์ อ่างเก็บน้ำห้วยเขิง อ่างเก็บน้ำห้วยด่าน อ่างเก็บน้ำตาเกาว์และอ่างเก็บน้ำห้วยจำเริง อันเป็นผลให้พื้นที่มีความชุ่มชื้นโดยทั่วไป มีป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ปราศจากการรบกวนกลายเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่านานาชนิดภูมิประเทศที่ติดแนวชายแดนมีความสวยงาม โดยเฉพาะใกล้เขตชายแดนประเทศไทยกับกัมพูชาประชาธิปไตย พื้นที่ยิ่งสูงขึ้นเป็นป่าทึบ มีภูเขาสลับซับซ้อนตลอดแนวชายแดนและเป็นหุบเหว มีหน้าผาลึกไปทางกัมพูชา
ชนิดป่าและพรรณไม้
สภาพป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ ป่าไม้ส่วนใหญ่เป็นป่าเบญจพรรณ (เบญจพรรณแล้ง-เบญจพรรณชื้น) และป่าดิบแล้ง พรรณไม้ที่สำคัญได้แก่ ไม้ยาง ไม้กระบาก ไม้ประดู่ ไม้มะค่าโมง ไม้ตะเคียนทอง ไม้ตะเคียนหิน ไม้กราด ไม้พะยอม ไม้เขล็ง ไม้พันจำ ไม้ตะแบกใหญ่ ไม้มะค่าแต้ ไม้เต็ง ไม้แดง ไม้พันชาด ไม้ชิงชัน และไม้เขว้า เป็นต้น
สัตว์ป่า
มีสัตว์ป่าอยู่หลายชนิดอยู่มากมาย เช่น เก้ง กวาง ลิ่น วัวแดง กระจง ลิง ค่าง ชะนี สือโคร่ง เรียงผา อีเห็น แมวดาว ชะมด เม่น ไก่ฟ้าพญาลอ นกนานาชนิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งหมูป่า และกระจงมีอยู่จำนวนมากทั่วพื้นที่ สัตว์ที่มีลักษณะเด่นในพื้นที่ ได้แก่ ไก่ฟ้าพญาลอ เก้ง
แหล่งความงามตามธรรมชาติ
1. ทุ่งหญ้า/ป่าไม้ ได้แก่ ทุ่งหญ้าช่องปลดต่าง ทุ่งหญ้าเขาแหลม อำเภอกาบเชิงจังหวัดสุรินทร์
2. ภูเขา/เนินเขา/หน้าผา ได้แก่ เนินเขาช่องปลดต่าง เนินเขา 300 เนินเขา 400 ช่องเหว อำเภอกาบเชิง อำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์
3. ลำน้ำ/แอ่งน้ำธรรมชาติ ได้แก่ อ่างเก็บน้ำห้วยตาเกาว์ บริเวณบ้านเขื่อนแก้ว อ่างเก็บน้ำห้วยเขิง บริเวณบ้านสนวนตั้งอยู่อำเภอกาบเชิงจังหวัดสุรินทร์
4. จุดชมทิวทัศน์ ได้แก่ ช่องคันทิ้ง อำเภอกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ พุทธอุทยานเขาศาลา ตำบลจรัส อำเภอบัวเชด จังหวัดสุรินทร์
5. แหล่งโบราณคดี ปราสาทตาเมือน ที่บ้านหนองคันนา ตำบลตาเมือง กิ่งอำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์ เป็นปราสาทเก่าแก่มีอายุประมาณ 1,700 ปี
เส้นทางการเดินป่า จำเป็นต้องมีเจ้าหน้าที่ตำรวจตระเวนชายแดนและเจ้าหน้าที่ของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่านำทาง เพราะอาจพลัดหลงไปในเขตแดนของกัมพูชา และหากออกนอกเส้นทาง อาจโดนกับระเบิดได้ จากประสบการณ์เดินป่า น่าจะใช้เวลาอย่างน้อยราว 4 ชั่วโมง ก่อนเดินทางจึงต้องเตรียมน้ำและอาหารกลางวันไปด้วยครับ
เนื้อหาเรียบเรียงจาก
1. ประสบการณ์เดินป่า ณ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยทับทัน-ห้วยสำราญ จำนวน 2 ครั้ง
2. http://www.oceansmile.com/E/Surin/AniHuetabtan.htm
