บริเวณวัดโพธิ์ศรีธาตุ ในปัจจุบัน เดิมเป็นใจกลางเมืองสมัยขอมโบราณ ชื่อ นครธีตา พบมีหินศิลาแลงกระจัดกระจายอยู่ทั่วบริเวณ สันนิษฐานว่าเป็น ปราสาท ที่สร้างขึ้นเพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนาในยุคนั้น และมีต้นโพธิ์เก่าแก่ที่แผ่กิ่งก้านสาขาให้ร่มเงา ปัจจุบันมีพระธาตุมณฑป ซึ่งเป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พระอรหันตธาตุ และพระพุทธบาทจำลองไว้กราบไหว้สักการะบูชา ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเสด็จพระราชดำเนินฯ มาบรรจุพระบรมสารีริกธาตุด้วยพระองค์เอง เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2519 และต่อมาเมื่อพระอุโบสถวัดโพธิ์ศรีธาตุได้รับการบูรณะใหม่ สมเด็จพระบรมโอรสสาธิราชสยามมกุฎราชกุมารทรงเสด็จมายกช่อฟ้าพระอุโบสถเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2530 มีประวัติความเป็นมา ดังนี้
ประวัติพระธาตุมณฑป
เมื่อ พ.ศ. 2500 วัดโพธิ์ศรีธาตุได้จัดสำนักวิปัสสนากรรมฐานขึ้นโดย เจ้าคุณพระพิมลธรรม(อาสภะเถระ) วัดมหาธาตุยุวะราชรังสฤษฎ์ กรุงเทพฯ ได้มาเปิดสำนักวิปัสสนากรรมฐาน ท่านได้เห็นกองหินโบราณ ซึ่งกองอยู่เป็นรูปเจดีย์หรือธาตุ ท่านจึงแนะนำว่าก้อนหินเหล่านี้เป็นโบราณสถานศักดิ์สิทธิ์ ควรจัดเป็นปูชนียสถานไว้เคารพบูชา
ต่อมา พ.ศ. 2504 พระอาจารย์สุคม อานนโท (พระอาจารย์ทองคำ ซึ่งเป็นคนบ้านธาตุ) ได้ไปจำพรรษาอยู่ที่วัดมหาธาตุยวราชรังสฤษฎ์ กรุงเทพฯ ปัจจุบันชื่อ พระครูนนทญาณวิสุทธิ์ เจ้าอาวาสวัดโคกบัวราย อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ ได้สร้างพระประธานพร้อมด้วยพระโมคคัลลา พระสารีบุตร ราวเทียนหงษ์ กระถางรูปทอง และพระพุทธบาทจำลอง แล้วอัญเชิญนำมาประดิษฐานไว้ในอุโบสถวัดโพธิ์ศรีธาตุ ทางวัดจึงได้จัดงานฉลองขึ้น ตั้งแต่ พ.ศ. 2504 เป็นต้นมาทางวัดได้จัดงานไว้พระพุทธบาทจำลองติดต่อกันมาทุกปี เพื่อหาทุนสร้างพระธาตุมณฑปขึ้นเป็นกองหินโบราณ ใช้เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบาทจำลอง
พ.ศ. 2509 พระครูรัตนพุทธคุณ เจ้าอาวาสได้ขออนุญาตรื้อถอนกองหินโบราณไปยังกรมศิลปากร ซึ่งกรมศิลปากรตรวจสอบแล้ว ปรากฏว่ากองหินนี้ไม่มีในทะเบียนโบราณสถานแห่งชาติ พระครูรัตนพุทธคุณจึงขออนุญาตทางกรมศาสนาและได้รับอนุญาตให้รื้อถอนได้ การรื้อถอนได้ขุดรื้อถอนเฉพาะกองหินแถวนอกออกจัดเรียงหินใหม่ เพื่อเป็นฐานสำหรับให้ก่อสร้างพระธาตุมณฑป โดยจัดเรียงเป็นรูปสี่เหลี่ยมตามแนวเดิม วัดโดยรอบได้ 48 เมตร สูง 2 เมตร แล้วทำเสาหล่อคอนกรีตเสริมเหล็ก 16 ต้น ไว้บนกองหินเพื่อสร้างพระธาตุมณฑปต่อไป
พ.ศ. 2510 ได้ให้ช่างพื้นบ้านออกแบบก่อสร้างและดำเนินการก่อสร้างต่อมาจนสำเร็จเมื่อปี พ.ศ. 2518 สิ้นเงินค่าก่อสร้างทั้งหมด 399,039.00 บาท (สามแสนเก้าหมื่นเก้าพันสามสิบเก้าบาทถ้วน) ขนาดของพระธาตุมณฑป กว้างด้านละ 12 เมตร สูงจากพื้นดินถึงยอดสุด 53 เมตร ภายในพระธาตุมณฑป ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุและพระพุทธบาทจำลอง และพระอรหันตธาตุ
พ.ศ. 2519 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เสด็จมาทรงประกอบพิธีบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ และพระอรหันตธาตุ เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2519 เวลา 16.00 น.
พ.ศ. 2530 สมเด็จพระบรมโอรสสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร ทรงเสด็จมายกช่อฟ้าพระอุโบสถเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2530
ทั้งนี้ เทศกาลไว้พระธาตุประจำปี ทางวัดจัดขึ้นให้มีงานนมัสการพระบรมสารีริกธาตุ พระอรหันตธาตุ พระพุทธบาทจำลอง ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 (วันมาฆบูชา) ของทุกปี
ขอขอบคุณภาพประกอบจาก : http://www.amphoe.com/picture/67/1281324114DSC00711.JPG
