ราวปี พ.ศ. 2420-2430 บริเวณที่ตั้งอำเภอโนนนารายณ์ในปัจจุบัน เกิดโรคระบาดร้ายแรง(บ้างก็ว่า มีกลุ่มอันธพาลที่เรียกกันว่า “ไทยบี” สร้างความเดือดร้อนในหมู่บ้าน) ชาวบ้านกลุ่มหนึ่ง นำโดยทวดหงอก ไม่ทราบนามสกุล พร้อมคณะ รวม 6-7 ครัวเรือน ได้พากันอพยพมาทางตอนใต้ของบ้านโนนนารายณ์ ได้พบสถานที่เหมาะสมอันเป็นป่าทึบ พร้อมมีหนองน้ำที่สมบูรณ์ จึงได้ตัดสินใจปลูกบ้านเรือน ณ ที่แห่งนี้ สำหรับหนองน้ำปรากฏตามผู้สูงอายุเล่าว่าหนองแห่งนี้ เป็นแหล่งน้ำที่พวกขอมมาขุดเอาดินทำเป็นอิฐเพื่อก่อปราสาทขุมดิน ที่ดินแห่งนั้นเลยเป็นหนอง เป็นขุม (“ขุม” เป็นภาษาถิ่นอีสาน แปลว่า “หลุม” เหตุนี้จึงได้ขนานนามหมู่บ้านว่า “บ้านขุมดิน” โดยมีทวด บุตรสี ไม่ทราบนามสกุล เป็นกวนบ้าน (ผู้ใหญ่บ้าน) คนแรก (พ.ศ. 2457 – 2487)
